Lê Thị Tú Anh

CN Hóa học, GV Trung tâm GDNN-GDTX Tp. Buôn Ma Thuột                     

1. Đặt vấn đề

Giáo viên là một nghề đầy tự hào, được cả xã hội trân trọng và được xem là “nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý”. Sự thành công của mỗi cá nhân trong xã hội đều có vai trò to lớn của người giáo viên, để rồi ai cũng phải khẳng định “không thầy đố mày làm nên” và “nhất tự vi sư, bán tự vi sư”. Tuy nhiên, người giáo viên không chỉ đơn thuần thực hiện chức năng truyền đạt tri thức mà còn có tác động to lớn đến tâm tư, tình cảm của học trò, thông qua việc nắm được những hoàn cảnh, điều kiện... của từng học sinh. Và điều này đều được chủ yếu thực hiện thông qua công tác chủ nhiệm lớp. Một hoạt động rất quen thuộc mà bất kỳ người thầy, người cô nào cũng phải đảm nhiệm trong quá trình giảng dạy. Tuy quen thuộc, nhưng việc chủ nhiệm lớp phải thực hiện như thế nào, bằng cách gì để đem lại hiệu quả cao nhất, có tác dụng hỗ trợ tốt nhất cho quá trình giáo dục lại là vấn đề không phải giáo viên nào cũng làm tốt và đem lại thành công, vì nó liên quan đến các đặc điểm tâm sinh lý của con người; do đó, tính chất công việc này rất phức tạp.

Được Ban Giám đốc Trung tâm tin tưởng phân công làm chủ nhiệm lớp 12 trong nhiều năm liên tục nên mỗi năm lại có thêm kinh nghiệm và bài học cho lớp tiếp theo. Vì những lí do đó, tôi xin trình bày tham luận “Một số kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm lớp ở Trung tâm GDNN - GDTX  Thành phố Buôn Ma Thuột”.

2. Những thuận lợi, khó khăn

a) Thuận lợi

- Tôi được phân công chủ nhiệm khối 12, là lớp cuối cấp nên được sự quan tâm đặc biệt của Ban Giám đốc.

- Sỉ số lớp vừa phải (38 học sinh) không quá đông, tiện cho việc quản lý sát sao từng học sinh. 

- Học viên đã được học hai năm ở trung tâm nên có nề nếp tương đối ổn định, có ý thức  tự giác cao hơn so với học viên khối lớp 10,11. Bên cạnh đó, các em hiểu được tầm quan trọng của năm học cuối cấp có liên quan đến tương lai, sự nghiệp của cả cuộc đời sau này.

- Đa số các em ngoan, có ý thức học tập và rèn luyện sẵn sàng vượt qua khó khăn.

- Học sinh ý thức xây dựng tập thể đoàn kết.

          - Luôn có sự phối hợp chặt chẽ của Ban Giám đốc, Giáo Viên Chủ Nhiệm, giáo viên bộ môn trong công tác giáo dục học sinh.

- Trung tâm tạo điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất để học viên học tập.

b) Khó khăn

- Đa số các học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn, phải tự đi làm kiếm tiền để trang trải cuộc sống hàng ngày và đi học vào ban đêm.

- Các em không có một việc làm ổn định, hầu hết là lao động phổ thông (chân tay), công việc của các em được ví như “thợ đụng”, thời gian và giờ giấc làm việc không tuân theo một khuân mẫu, một giờ cố định mà phải phụ thuộc vào chủ nơi mình làm việc.

- Các em đã nghỉ học một thời gian khá dài nên kiến thức có sự mai một.

- Một số em đã có gia đình, có con nhỏ nên việc vừa đi làm, vừa đi học rất vất vả, đòi hỏi các em phải có một nghị lực và sự quyết tâm rất lớn.

- Một số em ở rất xa: Krông năng, Cưmgar, … vì không thể tham gia học ban ngày ở các Trung tâm dưới huyện mà nên phải lên học ở Trung tâm GDNN - GDTX TP.BMT.

- Hầu hết các em đều rất ngoan, lễ phép, không xúc phạm nhân phẩm giáo viên, năng lực nhận thức tương đối nhanh nhưng thời gian bám lớp và đi học chuyên cần rất hạn chế; lỗi mà các em thường hay mắc phải là đi học trễ hoặc nghỉ học tự do.

- Các em là những học sinh đến từ mọi miền của đất nước, không sống cùng với gia đình, cha mẹ, và có sự tự lập về kinh tế nên hầu như không có sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường theo đúng nghĩa; các em là người hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về việc học tập và rèn luyện của mình.

3. Các biện pháp đã thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm ở lớp 12C

Tôi nhận thấy, công tác chủ nhiệm lớp ban đêm khó khăn, vất vả hơn nhiều so với các lớp ban ngày; vất vả không chỉ bởi “đồng hồ sinh học” của mỗi người là muốn nghỉ ngơi về đêm, không chỉ bởi thời tiết mưa gió, lạnh giá; không chỉ ở hoàn cảnh các em quá khó khăn mà còn vất vả ở việc phải làm sao để các em có thể yên tâm tư tưởng và có nghị lực để đến lớp, đến trường.

Việc nặng lời, trách mắng các em rất ít khi xảy ra nếu như không muốn nói là không thể. Vậy làm thế nào để các em đến lớp học nghiêm túc, duy trì sĩ số và hạn chế tối đa việc nghỉ học không có lí do chính đáng hoặc đi trễ, về sớm, bỏ tiết, …? Để giải quyết các vấn đề này, tôi đã áp dụng các biện pháp sau:

 - Ngay từ khi được phân công làm công tác chủ nhiệm lớp 12C, song song với việc nghiên cứu lý lịch của học sinh, tôi đã gặp GVCN lớp 11C năm trước để nắm tình hình thực tiễn để từ đó phân loại học sinh theo hoàn cảnh gia đình từng em, theo năng khiếu, sở thích của các em để phát huy được tối đa những ưu điểm của các em.

- Tôi luôn dành thời gian để lắng nghe tâm tư và tâm sự với các em nhiều hơn. Đặc biệt là đối với những em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, các em hay nghỉ học, có thái độ buông thả trong học tập... Đây chính là cách mà theo tôi là “Dùng tình yêu thương để giáo dục nhân cách”. Thông qua việc tiếp xúc đã giúp tôi hiểu rõ hơn, xác định đúng nguyên nhân khiến các em chưa tốt, còn vi phạm để từ đó có các biện pháp tiếp theo để giúp đỡ, hỗ trợ trong khả năng của mình.

- Trước hết chúng ta cần đối xử với các em bằng thái độ thương yêu, quan tâm, cố gắng giúp học viên vượt qua những biến cố , những việc buồn xảy ra trong cuộc sống mà những việc ấy trở thành vết thương tâm lý sâu, khó phai mờ trong tâm hồn các em.

- Với học viên cá biệt GVCN cùng tập thể lớp giúp đỡ về học tập cũng như lối sống, động viên, nhắc nhở nhẹ nhàng “mưa lâu thấm đất”.

- GVCN cần định hướng và đưa các em vào quy chế, nội quy một cách dân chủ. Cho phép các em được bàn bạc, góp ý, nêu ý kiến, giải đáp thông suốt. Dân chủ nhưng trò phải kính thầy.

- Thuyết phục bằng lời lẽ chân tình, có lý, có tình. Bằng tình cảm và phép tắc tác động lên nhận thức và tình cảm của học viên như trò chuyện, nêu gương tốt, thưởng việc tốt.

- Khuyến khích khen, chê đúng mục đích, đúng việc, đúng lúc, tế nhị mà hiệu quả.

- Giúp các em có những giây phút học tập, vui chơi thoải mái.

- Nên theo dõi sát biểu hiện của học viên, kịp thời thông báo, kết hợp với GVBM và phụ huynh nhắc nhở, điều chỉnh, tránh để xảy ra sự cố đáng tiếc mới thông báo với gia đình học viên.

- Bên cạnh đó, GVCN cũng phải làm cho lớp học đoàn kết, yêu thương, luôn quan tâm gắn bó nhau. Để tạo được một lớp học như thế, GNCN cần phải tạo điều kiện cho các em thể hiện sự quan tâm lẫn nhau của mỗi thành viên trong lớp. Ngoài ra, GVCN cần tổ chức cho HS học nhóm, sắp xếp các em học khá - giỏi xen kẽ với các em học yếu - kém để các em có điều kiện giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.

- Tôi đã sử dụng các ứng dụng của công nghệ thông tin một cách phù hợp để theo dõi các em thông qua Facebook, Zalo... Có những việc các em không nói trong khi tiếp xúc, nhưng lại trình bày rất nhiều trên các ứng dụng này. Do đó, theo dõi bằng cách thức phù hợp giúp tôi có được những thông tin hữu ích để định hướng và giúp đỡ các em kịp thời.

4. Kết quả đạt được của lớp chủ nhiệm trong năm học 2016 - 2017

Trong năm học 2016 – 2017 lớp 12C đã đạt được các kết quả đáng khích lệ như sau:

• Việc duy trì sĩ số học tập của lớp rất cao: đạt tỉ lệ 98.5%.
• Việc đi muộn và nghỉ học không có lí do chính đáng giảm đi đáng kể, càng về sau các em càng đi học chuyên cần và nghiêm túc hơn.
• Lớp 12C đã tham gia đầy đủ, có hiệu quả các phong trào do Đoàn trường và Trung tâm phát động.
• Các thành tích nối bật đạt được trong năm học 2016 – 2017 là:
• Đạt 01 giải ba và 01 giải khuyến khích cuộc thi giải Toán trên máy tính cầm tay cấp Tỉnh.
• 01 Giải ba và 01 giải khuyến khích môn Ngữ Văn; 01 Giải ba môn Toán; 01 giải khuyến khích môn Địa lí và 01 giải khuyến khích môn Lịch sử trong thi học sinh giỏi văn hóa cấp Tỉnh .
• Giải nhất văn nghệ ngày 20/11/2017;
• Tập thể lớp được tiên tiến xuất sắc, được Giám đốc Trung tâm tặng giấy khen (đứng thứ 02/10 lớp).
• Đặc biệt, tỉ lệ tốt nghiệp của lớp 12C trong năm học 2016 – 2017 là: 80% (Trong khi các lớp ban ngày chỉ đậu từ 50% đến 65%).

5. Ý kiến đề xuất

- Kính đề nghị Ban Giám đốc và nhà nước cần quan tâm hơn nữa cả về vật chất lẫn tinh thần cho các giáo viên hiện đang làm công tác giảng dạy và chủ nhiệm các lớp ban đêm như chúng tôi. Để chúng tôi có thể tiếp tục giảng dạy và hoàn thành các nhiệm vụ được giao.

• Tôi là một giáo viên trẻ, tuy đã ra trường được 09 năm nhưng vẫn chưa có nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống cũng như trong công tác giáo dục học sinh. Tuy nhiên, tôi cũng mạnh dạn đưa ra một vài kinh nghiệm nhỏ mà tôi thấy có hiệu quả trong việc quản lí và làm công tác chủ nhiệm ở các lớp ban đêm. Tôi rất mong muốn có được những ý kiến đóng góp, chỉ bảo của quý thầy cô giáo, Ban giám đốc Trung tâm để tôi có thể sữa chữa và làm tốt hơn công tác chủ nhiệm của mình .

                                                                             Tháng 02/2018